Kasım ayı, gezegenin gidişatı açısından kritik öneme sahip iki zirveyle şahitlik etti. Bunların ilki 11-22 Kasım’da Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı COP29’du. İkinci önemli zirve ise 25 Kasım-1 Aralık tarihleri arasında Güney Kore’nin Busan kentinde düzenlenen Küresel Plastik Anlaşması INC5’ti. Bu yazıda, iki zirveden beklentileri, öne çıkan gelişmeleri ve alınan kararları inceleyeceğiz.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi (COP29)</h2>Uzmanlar, ülkelerin iklim finansmanına dair önemli kararlar alınması beklenen COP29’un, önümüzdeki 10 yılda fosil gaz üretimini üçte bir oranında artırmayı planlayan Azerbaycan'da düzenlenmesine dair endişelerini bir süredir dile getiriyordu. Donald Trump’ın, ABD başkanlık seçimlerindeki zaferinin ardından, Macron ve Putin gibi büyük ekonomi liderlerinin zirveye katılmayacaklarını açıklanmasıyla birlikte zirve başladı. Zirvenin iki haftasına, gelişmekte olan ülkeler ile gelişmiş ülkeler arasındaki “iklim finansmanı” konusundaki anlaşmazlıklar ve tartışmalar damga vurdu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’nin yol haritası</h2>Tüm bu gelişmelere ek olarak, Türkiye İklim Yol Haritası'nı COP29’da açıkladı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, zirvenin ilk haftasında uzun dönemli yol haritasının, Türkiye’nin 2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi’ne ilişkin üst düzey bir taahhüt olduğunu; bu bağlamda birincil enerjide yenilenebilir enerjinin payının yüzde 50’ye ve nükleer enerjinin payının ise yüzde 30’a çıkarılmasının planlandığını belirtti.Bakan Kurum ayrıca; atık sektöründe geri dönüşüm oranının yüzde 70’e çıkarılacağını, tarım alanlarının yüzde 10’unda organik tarım yapılacağını, mevcut ormanların korunması, millet bahçelerinin, yeşil alanların ve yeşil koridorların artırılması yoluyla karbon yutak alan kapasitesinin yükseltileceğini dile getirdi.Bakan, soru-cevap kısmında kendisine yöneltilen “Belgede kömür sözü hiç geçmiyor. Fosil yakıtlardan ne zaman çıkacak Türkiye?” sorusuna cevaben yenilenebilir enerji kaynaklarını ve nükleer kapasiteyi artıracaklarını ve Türkiye’nin sonunda fosil yakıtlardan çıkacağını söyledi ancak konuyla ilgili tarih vermedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Öne çıkan karar ve tartışmalar</h2>Yapılan araştırmalar, 2024’ün çok yüksek ihtimalle tarihe kaydedilmiş en sıcak yıl olarak geçtiğini gösteriyor. Dünya iklim krizine karşı hiç olmadığı kadar kırılgan bir hâldeyken, en büyük küresel zirvenin odağının finansman olması iklim bilimcilerden ve kâr amacı gütmeyen iklim araştırma kurumlarından büyük tepki görse de bu endişeler zirvede alınan kararlara yansımadı.“Finans COP'u” olarak adlandırılan zirvede tüm gözler, 2026'dan itibaren devreye girecek iklim finansmanı için konulan yeni hedefe (NCQG) yönelik müzakerelerdeydi.Gelişmiş ülkeler, başta yeni hedef için teklif etmeye hazır oldukları finansman miktarını açıklamaktan kaçındıkları için stratejik olarak sessiz kaldılar. Gelişmekte olan ülkelerin talepleri; yıllık 440 milyar dolar, 600 milyar dolar ve 900 milyar dolar arasında değişiyordu. Bu ülkeler, hükümetler tarafından harekete geçirilen özel finansmanı içeren ancak piyasa faizli kredileri, ihracat kredilerini veya genel olarak özel yatırımı içermeyen 1,3 trilyon dolarlık genel bir hedef önerdiler.Zirvede sonuç olarak zengin hükümetlerin, 2035 yılına kadar gelişmekte olan ülkelere yılda 250 milyar dolar ödemesi önerildi. Gelişmekte olan ülkelerin tepkisi ve müzakereleri terk etmesi üzerine 300 milyar dolar aktarılmasını öngören nihai anlaşma onaylandı. 2009 yılında, 2020-2025 dönemi için belirlenen yıllık hedef 100 milyar dolardı.Avrupa İklim Eylem Ağı’nın (CAN) direktörü Chiara Martinelli zirveden çıkan nihai kararı şöyle yorumladı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(192, 229, 160); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"COP29'daki başarısız sonucun sorumluluğu zengin ülkelere aittir. Hedefin 100 milyar doların üç katına çıkarılması kulağa etkileyici gelebilir ancak gerçekte, enflasyon hesaba katıldığında ve bu paranın büyük kısmının sürdürülebilir olmayan krediler olarak aktarılacağı düşünüldüğünde, bu hedef önceki taahhüde göre çok az bir artışla oldukça yetersiz kalmaktadır. Bu dayanışma değildir. Bu, iklim krizinin ön saflarında yer alanların ihtiyaçlarına ihanet eden bir sonuçtur. AB, liderlik vaatlerine rağmen rahatsız edici bir eylem ve hırs eksikliği göstermiş, en çok ihtiyaç duyulduğu anda güveni ve ilerlemeyi baltalamıştır."</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Küresel Plastik Anlaşması (INC5)</h2>Güney Kore’nin Busan kentinde, plastik kirliliğini azaltmayı hedefleyen küresel bir anlaşmayı müzakere etme amacıyla toplanan BM Hükümetlerarası Müzakere Komitesi’nden (INC-5) çıkması beklenen Küresel Plastik Anlaşması konusunda da uzlaşma sağlanamadı. BM Çevre Programı İcra Direktörü Inger Andersen, müzakerelerle ilgili “Fikir ayrılıklarının devam ettiği açık” yorumunu yaptı.INC5’te; plastik üretiminde kullanılan zararlı kimyasalların listelenmesi ve azaltılması, plastik üretiminin kontrol altına alınması gibi konulardan bahsedilse de bağlayıcı ortak bir karara varılamadı. Müzakerelerde; plastik üretimini sınırlandırma, plastik ve ilgili kimyasalların yönetimi, gelişmekte olan ülkelere finansal destek sağlanması gibi kritik konular ele alınsa da INC5 görüşmeleri sırasında yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle önemli kararlar ertelendi. Bu görüşmelerin "INC 5.2" adı altında daha sonraki bir tarihte devam etmesine karar verildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Anlaşmazlıklar ve suçlamalar</h2>Daha iddialı bir anlaşma isteyen ülkeler, birkaç ülkenin süreci engellediğini öne sürdü. Fransa'nın Enerjiden Sorumlu Bakan temsilcisi Olga Givernet bazı ülkeleri “sürekli olarak engel teşkil etmekle” suçladı. Ruanda temsilcisi Juliet Kabera ise az sayıda ülkenin "gerekli tedbirleri desteklemediğini" ifade etti.Petrol üreticisi bazı ülkelerin, plastik üretimindeki kısıtlamalara ve daha iddialı hedeflere karşı çıktığı düşünülüyor. Buna karşılık, 100’den fazla ülke plastik üretiminin sınırlandırılmasını, bazı zararlı kimyasalların ve gereksiz plastik ürünlerin aşamalı olarak kaldırılmasını destekliyor. Dünyanın en büyük plastik üreticileri olan Çin ve ABD’nin ise bu konudaki tutumu belirsizliğini koruyor.

Angst

Kasım ayı, gezegenin gidişatı açısından kritik öneme sahip iki zirveyle şahitlik etti. Bunların ilki 11-22 Kasım’da Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı COP29’du. İkinci önemli zirve ise 25 Kasım-1 Aralık tarihleri arasında Güney Kore’nin Busan kentinde düzenlenen Küresel Plastik Anlaşması INC5’ti. Bu yazıda, iki zirveden beklentileri, öne çıkan gelişmeleri ve alınan kararları inceleyeceğiz.

Geçen ayın iki kritik zirvesi COP29 ve INC5’te yaşananlar

<h4 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">🍃📣 İklim finansmanı yayını SEFiA yayın hayatına başladı! SEFiA, ilk sayısında Türkiye'nin 2030 iklim hedefini tartışıyor.&nbsp;</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Türkiye için 2030 iklim hedefi: %35 mutlak emisyon azaltımıİklim konusunda çalışan sivil toplum kuruluşları, Kasım 2022’de Mısır’da gerçekleştirilecek Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi (COP27) öncesinde sera gazı emisyonu azaltım hedefini güncellemesi beklenen Türkiye’nin, 2053’te net sıfır hedefine ulaşabilmesi için 2020 yılına kıyasla 2030’da en az %35 mutlak emisyon azaltımı hedeflemesi gerektiğini açıkladı.Buna göre, 2053 yılı için sera gazı emisyonlarını net sıfır seviyesine indireceğini açıklayan Türkiye’nin, emisyonlarını 2020 yılındaki 523,9 MtCO2e (milyon ton karbondioksit eşdeğeri) seviyesinden 340 MtCO2e’ye indirmesi gerekiyor.İklim değişikliği, ekonomi politikaları ve uluslararası ilişkileri de etkileyecek şekilde, merkez siyasetin temel tartışma gündemlerinden biri hâline gelmiş durumda. Ülkelerin net sıfır emisyonu hedefleyen iklim politikaları, iklim değişikliğinin neden olduğu ve olacağı ekonomik kayıpların önüne geçmenin yanında yeni bir ekonomik düzene de öncülük ediyor.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/i/2030-iklim-hedefi-ve-ozellestirilen-komurlu-termik-santraller" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Devamını oku</a><p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/n/sefia-iklim-gundemi" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Abone ol</a>

Editörün Seçkisi

İklim konusunda çalışan sivil toplum kuruluşları, Kasım 2022’de Mısır’da gerçekleştirilecek Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi (COP27) öncesinde sera gazı emisyonu azaltım hedefini güncellemesi beklenen Türkiye’nin, 2053’te net sıfır hedefine ulaşabilmesi için 2020 yılına kıyasla 2030’da en az %35 mutlak emisyon azaltımı hedeflemesi gerektiğini <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/stklardan-ortak-cagri-turkiye-2030a-kadar-emisyonlarini-yuzde-35-azaltmali/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı</a>.Buna göre, 2053 yılı için sera gazı emisyonlarını net sıfır seviyesine indireceğini açıklayan Türkiye’nin, emisyonlarını 2020 yılındaki 523,9 MtCO2e (milyon ton karbondioksit eşdeğeri) seviyesinden 340 MtCO2e’ye indirmesi gerekiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye için bu hedef neden gerekli?</h2>İklim değişikliği, ekonomi politikaları ve uluslararası ilişkileri de etkileyecek şekilde, merkez siyasetin temel tartışma gündemlerinden biri hâline gelmiş <a fr-original-style="" href="https://www.birbucukderece.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">durumda</a>. Ülkelerin net sıfır emisyonu hedefleyen iklim politikaları, iklim değişikliğinin neden olduğu ve olacağı ekonomik kayıpların önüne geçmenin yanında yeni bir ekonomik düzene de öncülük ediyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Net sıfır emisyon nedir?&nbsp;Net sıfır,&nbsp;insan faaliyetleri sonucu atmosferde biriken sera gazı miktarının, yine insan faaliyetleri ile engellenen sera gazı miktarı ile dengelenmesidir.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Paris Anlaşması ne söylüyor? Türkiye’nin 2021 yılında imzaladığı ve devletlerin ortak hareket etmeleri gerektiklerini kabul ettikleri Paris İklim Anlaşması, iklim krizinin önüne geçmek amacıyla, küresel sıcaklık artışını en fazla 2 santigrat derece ile sınırlamayı ve mümkünse 1,5&nbsp; santigrat derecenin altında tutmayı amaçlıyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) de altını ısrarla çizdiği 1,5 santigrat derece eşiği, dünyada yaşamı mümkün kılan ekosistemlerin ve ona bağlı canlı yaşamın güvenliği için kritik bir öneme sahip.</li></ul>Türkiye, 2030’a gelene kadar yeterli miktarda sera gazı azaltımı yapmazsa, önümüzdeki dönemde çok daha maliyetli emisyon azaltım önlemleri almak zorunda kalacak. Dönüşümün faydalarından yararlanamayacak ve yeni ekonomik düzene öncülük etme fırsatını kaybedecek.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neden %35 ve nasıl?</h2>Türkiye’nin 2015 yılında verdiği ve Paris İklim Anlaşması’nı imzalayarak onayladığı 2030 hedefi, 2012’ye göre %21 oranında emisyon altımı gerçekleştirmeyi hedefliyordu. Türkiye de dâhil olmak üzere geçen yılki iklim zirvesine katılan tüm taraflar, mevcut ulusal hedeflerin 1,5 santigrat derece hedefine ulaşmakta yeterli olmadığını vurgulamış ve bu yıl düzenlenecek COP 27 öncesinde emisyon azaltım hedeflerini geliştirmek konusunda anlaşmaya varmışlardı.Bu noktada, iklim değişikliği konusunda çalışan sivil toplum ve düşünce kuruluşları, Türkiye için en az %35 mutlak azaltım hedefinin verilmesini savunuyor. Bu hedef, ekonominin genelinde köklü değişikliklere gitmeden, ülkenin sera gazı emisyonlarının %70’ini oluşturan enerji sektöründe önlemler alınmasını öngörüyor. Buna göre, toplam emisyonların 2030 yılında 2020’ye göre 523,9 MtCO2e’den 340 MtCO2e’ye kadar gerilemesi gerekiyor.Bunun için somut adımların bugünden atılması gerekiyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elektrik üretiminde kömürden tamamen çıkılması ve yenilenebilir enerjinin payının %75’e yükseltilmesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ulaşımda elektrikli araçların payının binek araçlarda en az %20’ye, toplu ulaşım ve yük taşıma araçlarında ise en az %10’a çıkarılması; binek araçlarda %5, karayolu toplu taşıma ve yük taşımada %10 karayolundan demiryoluna geçişin sağlanması,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sanayi, tarım ve hizmetlerde enerji verimliliği, elektrifikasyon ve doğrudan yenilenebilir enerji kullanımının artırılması,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Binalarda kömür ve sıvı fosil yakıt kullanımının sonlandırılması, büyük ölçüde elektrikle ısınmaya geçilmesi.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu hedefle neler kazanılmış olacak?</h2>Bu güçlü iklim hedefi, Türkiye ekonomisini iklim risklerine ve geleceğe hazırlaması bakımından önem arz ediyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enerjide yeterlilik: Türkiye’nin kullandığı fosil kaynakların %78’i yurt dışından ithal ediliyor. Oysa ki; yenilenebilir enerji kaynakları gücünü doğadan alıyor ve kaynak maliyeti ile dışa bağımlılık oluşturmuyor. &nbsp;&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Düşük enerji maliyeti: İklim dostu yenilenebilir enerji yatırımları ve enerji verimliliği, yüksek elektrik faturalarının düşmesi ve yoksul kesimin hane halkı refahına doğrudan etki ediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ek istihdam: 2053 net sıfır emisyon vizyonuna uyumlu bir elektrik sektörü dönüşümü, 2030’a kadar güneş enerjisinde 71 bin, rüzgar enerjisinde ise 141 bin ek istihdam yaratabiliyor. Bu rakamalar, 2050’ye kadar sırayla 455 bin ve 330 bine ulaşıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sağlık sorunları ve sorunların kamuya maliyeti: Türkiye’de 55 yıldır çalışan kömürlü termik santrallerinin en az 320 milyar avro sağlık maliyetine ve en az 200 bin kişinin erken ölümüne sebep olduğu tahmin ediliyor. Enerji üretiminde güneş ve rüzgârın önceliklendirildiği senaryoda, hem hava kirliliği hem de sağlık maliyeti azalıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Katma değerli yatırım alanları: Başta rüzgâr ve güneş enerjisi olmak üzere gerekli ekipman ve teknolojilere yatırım yapılması durumunda; enerji dönüşümünü destekleyen, katma değerli ve yüksek teknolojili yatırım alanlarının gelişmesi ve sanayide ilgili değer zincirinin büyümesi mümkün gözüküyor.</li></ul>

SEFiA İklim Gündemi

Sera gazı emisyonlarının, 2030 yılına kadar iddialı iklim hedefleri ile azaltılması; gezegenimizde güvenli yaşamın devam etmesi için önem arz ediyor.

Türkiye için 2030 iklim hedefi: %35 mutlak emisyon azaltımı

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/wwf_turkiye/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">WWF-Türkiye</a>: Ece Özkan &amp; Duygu Naz YaldızYaşadığımız orman yangınları, sel felaketleri, aşırı hava olayları tesadüf değil. İklim krizi kapımızda değil, evimizde. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından açıklanan 9 Ağustos 2021 tarihli rapora göre, küresel ısınma, radikal önlemler alınmadığı taktirde kritik 1,5°C eşiğini geçecek. Ancak söz konusu radikal önlemler, 1-13 Kasım tarihleri arasında Birleşik Krallık başkanlığında Glasgow’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’nden de çıkmadı.&nbsp;İklim kriziyle mücadeleye tavizsiz devam etmek gerekiyor. Bununla beraber, toplumun tamamını etkileyen her sorun gibi iklim değişikliğinin sonuçları da etkilenen kişinin konumuna, milliyetine, cinsiyetine, kimliğine ve dünyanın neresinde bulunduğuna göre değişiyor. İklim değişikliğinin yıkıcı sonuçlarından en çok geçimini tarım, hayvancılık, balıkçılık gibi sürdürülebilirliği ekosistemlerin sağlığına bağlı sektörlerde çalışanlar etkileniyor.&nbsp;İklim krizinin etkilerinden bahsederken, gelişmiş ülkelerle gelişmekte olan ülkeleri aynı şartlarda değerlendirmediğimiz gibi, yıkıcı etkilerle yüzleşmek zorunda kalan topluluklara da toplumsal cinsiyet perspektifinden yaklaşmak gerekiyor. WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) tarafından yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://genderandiwt.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Toplumsal Cinsiyet ve Yasadışı Yaban Hayvanı Ticareti&nbsp;raporu</a>na göre, toplum hafızasının en derin katmanına yerleşmiş toplumsal cinsiyet rollerini dikkate almadan çevre sorunlarına bütüncül yaklaşım gösteremeyiz.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Daha adil, eşitlikçi ve doğayla uyumlu bir dünya için mücadele</h2>İnsanın doğa üzerindeki egemenliği yüzyıllar önce başladı. İnsanlığın, doğa tarafından sunulan kaynaklar üzerindeki egemenlik isteğine karşı doğaya siper çevre koruma hareketiyle yüzyıllardır sesleri bastırılan, her alanda ayrımcılığa maruz kalan; eğitim, oy verme, seyahat başta olmak üzere kişilik haklarını yıllar süren mücadeleyle kazanan toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle mücadele hareketleri arasındaki koşutluğun farkına varmak hiç de zor değil. Aslında hepsi daha adil, eşitlikçi ve doğayla daha uyumlu bir dünya mücadelesi.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/1/1638213612838.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">26. Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi'nde delegeler Fotoğraf: Justin Goff<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Araştırmalara göre toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve doğa kayıpları birbiriyle bağlantılı. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği arttıkça doğa tahribatı da artıyor. İkili cinsiyet sistemi üzerinden düşünülecekse araştırmalara göre kadınlar, erkeklere göre çevreye; organik ürün kullanımı, plastik kullanımı azaltma, sürdürülebilir gıda ve giyim alışverişi konularında daha duyarlı. Dört bir yandan alarm veren doğanın sesini çoğunlukla cinsiyet eşitsizliğinin yükünü taşıyan kadınlar duyuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim krizi neden kadınları daha fazla etkiler?&nbsp;</h2>İklim krizinden de kadınlar, erkeklere göre daha fazla etkileniyor. Genel olarak kadınların geçim kaynakları doğaya daha bağımlı. Birleşmiş Milletler verilerine göre gelişmekte olan ülkelerde gıda üretiminin %45-80’ini kadın çiftçiler gerçekleştiriyor — zaten toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin baskın olduğu toplumlarda eğitime erişemeyen kadınlar tarıma yöneliyor.&nbsp;Geçim kaynağı: Kuraklık, azalan su kaynakları, aşırı hava olayları ve kıyı bölgelerinin sular altında kalma ihtimali hem gıda güvenliğini hem de geçimi tarıma bağlı kadınları riske atıyor. İklim değişikliğine bağlı olarak toprağın verimi azaldıkça kadınlar daha uzun çalışma saatlerine rağmen daha az gelir elde ediyor.Özel alan: Atanan toplumsal cinsiyet rolleriyle ilişkili şekilde daha çok kadınlar tarafından üstlenilen gıda, temiz içme suyu, yakacak temini ve ev işleri her geçen gün zorlaşıp uzuyor. Bu da kadınların ve kız çocuklarının eğitime daha az zaman ayırması anlamına geliyor. Oysa eğitimli kadınlar, biyolojik çeşitliliğin korunması konusunda daha fazla bilgi sahibi olabiliyor ve iklim değişikliğinin etkilerinden korunacak çözümlere daha kolay uyum sağlayabiliyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/1/1638213822959.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.54" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Ola Jennersten<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Eğitim bariyeri: Kadınlar, eğitim bariyerini aştığında tüm insanlığı doğrudan etkileyen iklim politikalarında karar verici mekanizmalara yerleşerek toplumsal cinsiyet bazlı çevre politikaları oluşturulmasında daha etkin rol de oynayabilir. Ancak toplumda açıkça görüldüğü üzere, ne yazık ki ailede erkek bireyler eğitim ve iş fırsatlarının peşinden giderken kadınlar çocuklara, kardeşlere veya ailenin yaşlı bireylerine bakma sorumluluğuyla baş başa kalıyor.&nbsp;Zorunlu göç etkisi: Benzer şekilde iklim krizine bağlı olarak deniz seviyesinin yükseldiği veya aşırı hava olaylarının görüldüğü yerlerde insanlar göçe zorlanıyor. Zorunlu göç, açlık, fakirlik gibi sorunlar da aile içi şiddet olaylarını artırıyor.&nbsp;İklim krizi gezegenimizin üzerini kaplayan, var olan kırılganlıkları artıran karanlık bir örtü. Bu nedenle iklim kriziyle mücadeleyi ve doğa koruma politikalarını cinsiyet, dil, din, ırk, ekonomik statü gibi bireyleri daha da kırılganlaştıran etkenlerden ayrı düşünemiyoruz.&nbsp;Bu krizden çıkış, doğa üzerindeki baskımızı azaltan eşitlikçi ve adil politikalarla #BirlikteMümkün.

İklim krizinin gölgesinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği.

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ VE DOĞA KAYIPLARI

• Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi&nbsp;(COP): Conference of the Parties, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (UNFCCC) en üst düzey karar alma organı. Küresel ısınma ve sera gazı salınım oranlarını azaltma amacıyla 197 ülkenin katılımıyla gerçekleştirilen organizasyon.

Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi (COP26) pek çok alanda önemli tartışmaları tetikleyerek geçtiğimiz günlerde sona erdi. İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın (İKSV) inisiyatifiyle iklim krizinin odağında hazırlanan Ekolojik Dönüşüm için Kültür ve Sanat başlıklı rapor ve Türkiye'den Örnekler başlıklı politika metni ise, zirvede geliştirilen tartışmaların Türkiye’deki izdüşümlerine ışık tutuyor. Bahçeşehir Üniversitesi&nbsp;öğretim üyesi Doç. Dr. Hande Paker&nbsp;tarafından hazırlanan bu belgeler, insanlığın önündeki en acil meselelerden olan iklim ve ekoloji krizine dikkat çekerek kültür-sanat dünyasını konu üzerine birlikte düşünmeye ve herkesi çözüm sürecinin bir parçası olmaya davet ediyor.İKSV bu girişimiyle, "kültür ve sanat alanının iletişim gücünü arkasına almayı ve yerel kamuoyunda bir tartışma başlatmayı" hedefliyor. Paralel şekilde, iklim krizi sosyal, politik, ekonomik ve kültürel yönleriyle tartışılıp; sürdürülebilirliğin nasıl tesis edilebileceği mercek altına alınıyor. Bu itibarla, kültür-sanat profesyonellerine ekolojik sorunları tüm boyutları ile değerlendirebilecekleri kapsamlı bir analiz sunuluyor ve mevcut aktörlerin ekolojik dönüşüm için eyleme geçmekte oynayabileceği etkin roller vurgulanıyor. Söz konusu belgeleri aşağıdaki bağlantılardan inceleyebilirsiniz.<a fr-original-style="" href="https://www.iksv.org/i/content/14910_1_IKSV_Ekolojik_Donusum_2021.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ekolojik Dönüşüm için Kültür ve Sanat</a><a fr-original-style="" href="https://www.iksv.org/i/assets/iksv/documents/KPC_ekolojik_donusum_2021.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ekolojik Dönüşüm İçin Kültür ve Sanat: Türkiye'den Örnekler</a>Hepinize müthiş bir hafta diliyorum, gelecek sayıda görüşmek üzere!<a fr-original-style="" href="https://about.me/ersinsenel" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ersin Şenel</a>

Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi ile ilgili hikayeler